ویژگی افراد دارای تفکر مراقبتی چیست؟

اگر دو یادداشت قبلی درخصوص تفکر مراقبتی را مطالعه کرده ­باشید، بی­‌تردید تصویری از یک فرد با مهارت فکری مراقبتی در ذهن خود دارید.

انتظار می­‌رود افراد دارای ظرفیت تفکر مراقبتی بالا اغلب از حساسیت هیجانی بالاتری نیز برخوردار باشند. این افراد معمولاً از قدرت تشخیص بیشتری برخوردارند، و در زندگی و ارتباطات خود موفق‌­تر عمل می­کنند، در­ مقابل استرس و مشکلات مقاوم­‌تر بوده و از ذهنی پویا در برابر چالش­‌ها بهره می­‌گیرند. این افراد راحت­‌تر احساسات و عواطف دیگران را درک می­کنند و نسبت به آن بی­‌تفاوت نیستند.

تاثیر تفکر مراقبتی بر افراد چگونه است؟

به ­نظر می‌رسد استفاده از این تفکر به ما کمک می­‌کند تا :

• نسبت به درک و پاسخگویی به احساسات خود بیشتر آگاه شویم، و تأثیری که هیجانات و احساسات بر شناخت، تصمیم‌­گیری و قضاوت ما نسبت به دیگران می­‌گذارند، را به­ خوبی شناسایی کنیم، و بجای سرکوب آنها، سعی کنیم داوری‌­ها و تصمیمات خود را با عنایت به ابعاد منطقی و عاطفی شکل درست‌­تری ببخشیم.

نحوۀ شکل‌­گیری پاسخ‌­های خود نسبت به موقعیت­‌های پیچیدۀ اخلاقی در جهانی که در آن زندگی می‌کنیم را درک نموده و از جایگاه منطق و احساسات در آنها آگاه گردیم. این ویژگی تا حد زیادی به هوش هیجانی بشر نزدیک می­باشد.

• تصمیمات درست را در زمان درست و به دلایل درست اتخاذ کنیم.(و بدانیم که منظورمان از «درست» چیست.) در حقیقت تفکر مراقبتی سبب گرایش به رویه‌­های فعال تصمیم‌­گیری می­گردد.
• نسبت به افرادی که صرفاً پایبند منطق و عقلانیت محض هستند، از زندگی عاطفی غنی، سرشار و سالم‌­تری برخوردار باشیم.

مزایا و ویژگی‌های کلیدی یک متفکر مراقبتی

• حس قوی عدالت­‌خواهی، همراه با تعهد به عدم خشونت نسبت به کلیه مخلوقات عالم هستی، و حساسیت مشفقانه و دلسوزانه نسبت به احساسات دیگران.

• آگاهی بالا از احوالات دیگران، تعهد مجدانه برای بهبود و اصلاح وضع موجود، و اتخاذ منش عمل‌گرا.
• حساسیت به تناقض میان ایده‌آل­‌ها و رفتارها، توانایی درک مفاهیم و ارائه راه حل مناسب برای مشکلات جامعه، دغدغه عمیق نسبت به انسانیت و موضوعات جهان.
• حاضر به ریسک خلاقانه و نقادانه برای شناخت حقیقت و پاسخ به سوالات بشری
• شنونده­ای فعال و محترم برای دریافت دغدغه‌­ها و نظرات سایرین
• احساس علاقه و تمایل به رشد تمامی انسان­‌ها
• شناخت سلسله مراتب ارزش­‌های شخصی و تطابق آن با هنجارها
• حاضر به اقدام مناسب برای حفظ ارزش­‌ها و اخلاقیات

چگونگی تعامل یک متفکر مراقبتی

افراد دارای تفکر مراقبتی، صرف نظر از ارزشی که هر چیز اعم از فرد یا شیء یا موضوع برای آنان دارد، برای خودِ مراقبت و حفظ روابط، ارزش زیادی قائل بوده و آن را محور ذهن خود قرار می‌دهند. آنها بجای آنکه به منفعتی که هر چیز برایشان دارد بها دهند، به ارزش ذاتی آن چیز اهمیت می‌دهند و چنین نگرشی جز با خلوص و شکیبایی، تواضع و اعتماد متقابل امکان پذیر نمی‌شود.

متفکران مراقبتی بدلیل تشخیص هنجارها، صرفاً برای ارزش­‌ها و علایق خود تعصب ندارند بلکه مؤلفه دیگری همچون تفکر هنجاری را بکار می­گیرند تا در دام خودخواهی نیافتند و با تعصب دست به اقدام­‌های پرخطر نزنند، بلکه با علاقه نسبت به دیگران و ارزش­‌های متفاوت آنها و در نظر گرفتن هنجارهایی که جهان را جای بهتری برای زیستن همگان می­سازد، مصلحت جمعی و دگراندیشی را بر خودخواهی ترجیح دهند.

سخن آخر : 

حال بد نیست با تأمل روی این ویژگی­‌ها از خود بپرسیم که ما تا چه اندازه دارای تفکر مراقبتی هستیم؟

نویسنده: دکتر مهرنوش هدایتی