
سخنی با معلم ها در مورد قوانین گفتگو در حلقه کندوکاو
اگر دانش آموزان قوانین گفتگو در حلقه را رعایت نکردند و در حین بحث با هم مشاجره نمودند، تسهیلگر و معلم چه کاری می تواند انجام دهد؟
میدانیم که حلقه کندوکاو بدون توجه به گرایشات، تمایلات و هیجانات کودکان و نوجوانان از پویایی باز میماند لذا نیازی به سرکوب هیجانات نیست و نباید فضای حلقه را خشک و منطقی پیش برد؛ اما از این نکته نیز نمیتوان غافل بود که گاهی هیجانات میتوانند مسیر درست بحث را منحرف کند.
ایجاد فضای مناسب برای مشارکت دانشآموزان درحلقه کندوکاو
اگر در کلاس درس هیجاناتی مثل ترس یا خشم بین همکلاسان یا میان دانشآموز و معلم حاکم باشد، این هیجانات منفی روی پیشرفت گفتگو تاثیر مخرب گذاشته و سبب خروج بحث از مسیر پیشرفت معرفتی میشود. در چنین شرایطی ممکن است دانشآموزان بجای استدلال با هم جدل کنند و خشونت کلامی یا ابراز خشونت یا تحقیر در رفتار و حالات بدن را امری موجه قلمداد کنند و حتی گاهی اگر بحث مطابق میل آنها پیش نرفت، با همین نتیجهگیری حلقه را ترک کنند.
در این وضعیت معلم بجای آنکه بستری برای رشد فکری دانشآموزان فراهم کند، مدرسه را با معضلی جدید مواجه ساخته است. از آنجا که اصل اساسی حلقه کندوکاو دموکراسی است، تسهیلگر نمیتواند افراد را مجبور به ماندن در حلقه کندوکاو یا مشارکت در گفتگو کند. حتی اگر قوانین مدرسه به دانشآموز حق خروج از کلاس را ندهد، آن فرد میتواند در فضای گفتگو شرکت نکند و سکوت اختیار کند و چنین تصمیمی بیتردید برای پیشرفت مباحثات مناسب نیست و میتواند بهسرعت مورد تقلید افراد قرار گیرد.
اگر تسهیلگر به روند گفتوشنود کلاس خود نگاهی بیاندازد، احتمالاً بجای ژرفاندیشی و دیالوگ، فضایی پرشور، گفتوگویی آتشین و مسئلهای داغ را میبیند که هیچ اصولی بر آن حاکم نبوده است. در این فضا یا مسئله مورد علاقه و دغدغه دانشآموزان مطرح نشده، یا اگر مسئله برای دانش آموزان جذاب بوده روند کندوکاو و احترام به عقاید متفاوت درست پیش نرفته است. گاه نیز عدهای از دانشآموزان با اتحاد هیجانی که دارند، امکان بررسی موضوع با دیدگاه خلاق و نقاد را به گروه نمیدهند. آنها با اصرار روی موضع خود حتی با استدلالهای غیرمنطقی اما تبانیشده، سعی در شکست بحث منطقی دارند. اغلب دوستانی که گرد دانشآموز قوی کلاس قرار دارند با تایید استدلال غیرمنطقی او امکان بررسی پیامدها و واکاوی جنبه های مختلف ایدهها را نمیدهند.
چند راهکار برای معلم جهت مدیریت کردن حلقه کندوکاو
*تسهیلگر باید آرامش خود را حفظ کند. برای درک مطلب به مقاله سخنی با معلمها در مورد حلقه کند وکاو مراجعه گردد.
*تسهیلگر یا معلم با طرح سوالات مناسب برای تمام اعضای حلقه(نه فقط افراد دردسرساز) تاثیر هیجانات آنها را بر قضاوتها و رفتارهایشان روشن میسازد.
*معلم یا تسهیلگر میداند تبانی دانشآموزان با فرد قوی به آنها احساس امنیت میدهد و مخالفت حتی به شیوه غیرمنطقی برای آنان هویت به ارمغان میآورد، لذا بدون سرکوب این نیازهای حقیقی به دانشآموزان کمک میکند به این نیازهای خود آگاه شوند و آنها را به شیوه سالمی پاسخ بگویند.
*همدلی و قراردادن خود در موقعیت دیگری و بررسی صحت دلایل خشم نیز میتواند از دیگر راههای تعدیل هیجان حاکم بر مباحثه گروهی باشد.
*معلمها از دانشآموزان درخواست مواضع و راهکارهای جایگزین نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله سخنی با معلمها جهت مشارکت دانشآموزان در حلقه کندوکاو مراجعه گردد.
*تسهیلگر از خشم فعال یا منفعل دانشآموزان هراسی ندارد و به آنها کمک می کند تا ریشههای عصبانیت، ترک، پرخاشگری، سکوت یا قهر خود را در عدم تحمل آرای متفاوت پیدا کنند.
*تسهیلگر برای آنکه از همین شرایط ناگوار برای تأمل بیشتر بهره بگیرد، می تواند از دانشآموزان درخواست مثال نقیض نموده، و آنها را نسبت به مسئولیت تصمیم و داوریشان آگاه سازد.
سخن آخر
با توجه به مطالب فوق دانستیم اگر معلم از روشهای مدیریتی مناسب و دوستانه استفاده نماید، موفق خواهد شد که دانشآموزان را وادار نماید با رعایت قوانین گفتگو در حلقه کندوکاو، با افراد کلاس وارد مباحثه شده و بدین ترتیب همه اعضای کلاس از مثمر ثمر بودن حلقه کندوکاو لذت خواهند برد.
نویسنده: دکتر مهرنوش هدایتی
مایل به ثبت دیدگاه هستید؟