می­ توان سبک یادگیری[۱] را به عنوان روشی که یادگیرنده خود آن را به روش­های دیگر ترجیح می­ دهد تعریف کرد.

به همین سبب، بعضی از روانشناسان پرورشی، اصطلاح ترجیح یادگیری[۲] را بهتر از سبک یادگیری می ­دانند و برای آن تعریف زیر را به دست آورده ­اند:«راه­ های موردپسند فرد برای مطالعه و یادگیری، مانند استفاده از تصاویر جای کتاب، کارکردن با دیگران جایگزین تنها کارکردن، یادگیری موقعیت­های ساختارمند در مقابل موقعیت­های غیرساختارمند، و..»(سیف،علی اکبر، ۱۳۷۹؛ص ۲۵۸)

آیا انتخاب سبک یادگیری اکتسابی است؟

نکته­ای که باید در اینجا یادآور شویم این است که، برخلاف هوش و استعداد که توانایی هستند، سبک یادگیری توانایی نیست. از این رو سبک یادگیری به این که یادگیرنده چگونه یاد می­ گیرد، اشاره می ­کند نه این که به چه خوبی از عهده­ی یادگیری برمی ­آید. برای درک مطالب بیشتر به مقاله پرورش فرزند متفکر مراجعه گردد.

هرچند که بعضی نظریه­پردازان اصطلاحات سبک یادگیری و سبک­شناختی را از هم جدا می­دانند، اما اکثریت صاحب­نظران و روانشناسان پرورشی آن­ها را معادل هم به کار می ­برند. یکی از پژوهشگران سبک­ یادگیری گفته است:«می ­توان سبک­ شناختی را به عنوان یکی از اجزای مهم سبک یادگیری به حساب آورد.»

انواع سبک­های یادگیری

سبک­های یادگیری یا ترجیحات یادگیری بسیار گوناگون­ اند. با این حال می­ توان آن­ها را به سه دسته­ شناختی، عاطفی، و فیزیولوژیکی تقسیم کرد.

*سبک­های یادگیری شناختی[۳] : به روش­هایی که شخص موضوع­ها را ادراک می ­کند، اطلاعات را به خاطر می­سپارد، درباره­ مطالب می­ اندیشد، و مسائل را حل می­کند، گفته می­شود. برای مطالب بیشتر به مقاله ویژگی فرد متفکر مراقبتی مراجعه گردد.

*سبک­های یادگیری عاطفی[۴] : در برگیرنده­ی ویژگی­های شخصیتی و هیجانی یادگیرنده مانند پشتکار، تنها کارکردن یا با دیگران بودن، و پذیرش یا رد تقویت­ کننده ­های بیرونی است.

*سبک­های یادگیری فیزیولوژیکی[۵] : جنبه­ زیست شناختی دارند و دربرگیرنده­ی واکنش فرد به محیط فیزیکی موثر بر یادگیری او هستند، مانند ترجیح دادن مطالعه در شب یا روز، ترجیح دادن مطالعه در محیط­های گرم یا سرد. همچنین در رابطه با سبک­های فیزیولوژیکی می ­توان گفت بعضی از یادگیرندگان گوش دادن به یک سخنرانی یا توضیحات شفاهی معلم را به خواندن متن یا انجام دادن تکالیف عملی ترجیح می ­دهند، در حالی که بعضی دیگر خواندن مطالب و یادگیری از روی شکل­ها و نمودارها را می­ پسندند، و بعضی دیگر از انجام کارهای عملی و دستکاری وسیله­ ها و ابزارها بهتر می ­آموزند. برای درک بیشتر مطلب به مقاله سازگاری تحصیلی رجوع گردد.

 سخن آخر

با توجه به انواع سبک یادگیری، هر شخص با روش و سبک خود آشنا شده و پس از شناخت دیگر دچار خطای قیاس نخواهد شد، و در صورت نیاز می­ تواند جهت تغییر و اصلاح آن گام بردارد. همچنین معلمان و والدین هم می­ توانند از روشهایی که برای کودک یا دانش ­آموز سهل­ الوصول است استفاده نمایند تا در جهت پیشرفت آموزش با آنها به راحتی همراه شوند.

[۱] – Learning style

[۲] – learning preference

[۳] – cognitive learning styles

[۴] – affective learning styles

[۵] – physiological learning styles

نویسنده: دکتر نورالدین محمودی